“บทบาทของผู้นำในปัจจุบัน จะไม่มี Job Description หรือแนวทางปฏิบัติสำหรับสถานการณ์ที่ผู้นำจะต้องเผชิญ ในขณะเดียวกันผู้นำจะต้องนำความชัดเจนมาสู่องค์กรในช่วงเวลาที่ไม่แน่นอน ยิ่งมีความไม่แน่นอนมากเท่าใด ยิ่งต้องการความเป็นผู้นำมากขึ้นเท่านั้น … ผู้นำในปัจจุบันจำเป็นต้องเติบโตท่ามกลางความไม่แน่นอนนี้”
คือ ข้อคิดเห็นของ Satya Nadella, CEO ของ Microsoft เกี่ยวกับความเป็น “ผู้นำ (Leadership)” ในโลกที่ผู้นำทุกคนต้องเผชิญความไม่แน่นอนที่ยากคาดเดามากขึ้น รุนแรงขึ้น และถี่ขึ้นในปัจจุบัน ซึ่งได้ถูกนิยามเป็น VUCA
ผู้นำของยุค VUCA
กล่าวได้ว่าความเป็นผู้นำของยุค VUCA คือ ผู้นำที่จะต้องมีความสามารถในการปรับเปลี่ยนและตอบสนอง (Shift and Respond) ต่อความเปลี่ยนแปลงในสภาพแวดล้อมทางสังคม เศรษฐกิจ และธุรกิจ ด้วยยุทธวิธีที่เหมาะสม และรวดเร็ว
ซึ่งอาจจะดูเหมือนเป็นคุณสมบัติของผู้นำมาทุกยุคทุกสมัย แต่เพื่อให้เกิดภาพความเป็นผู้นำของยุค VUCA ให้ชัดเจนขึ้น สามารถประมวลคุณสมบัติพื้นฐานที่จำเป็นของผู้นำยุค VUCA ได้ 6 ด้าน คือ
มีความพร้อม (Preparedness)
ผู้นำต้องมีวิสัยทัศน์ โดยวิสัยทัศน์นั้นต้องถูกกำหนดขึ้นมาบนคุณค่าหลักขององค์กร (Core Value Proposition) อย่างแท้จริง และมีการสื่อสารให้เกิดความเข้าใจในเป้าหมายและวิสัยทัศน์ร่วมกันตลอดทั้งองค์กร จึงจะทำให้องค์กรเกิดเสาหลักที่มั่นคงต่อการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ได้
มีวิสัยทัศน์ (Vision casting)
ผู้นำต้องคอยตรวจสอบปัจจัยแวดล้อมธุรกิจและองค์กรอยู่เสมอ เช่น แนวโน้มทางเศรษฐกิจ และสังคม รวมถึง การขยับตัวของคู่แข่งขัน และพฤติกรรมของลูกค้าในธุรกิจอย่างต่อเนื่อง ซึ่งล้วนเป็นตัวแปรชี้นำการเปลี่ยนแปลงที่อาจจะเกิดขึ้นต่อไป
มีความยืดหยุ่น และพร้อมปรับตัว (Flexibility and Adaptability)
ผู้นำในอุดมคติของยุค VUCA คือ ผู้นำที่ไม่ยึดติดกับแนวทางการทำงานในอดีต หรือความสำเร็จที่ผ่านมา แต่ต้องมีความยืดหยุ่นและสามารถปรับตัวรองรับความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่จะเกิดและเกิดขึ้น แล้วมีผลกระทบต่อองค์กรได้อย่างรวดเร็ว ทั้งเพื่อรองรับผลกระทบหรือเก็บเกี่ยวผลประโยชน์ที่องค์กรจะได้รับอย่างทันท่วงที
กล้าตัดสินใจ (Decision making)
ความกล้าตัดสินใจ ถือเป็นดัชนีชี้วัดความเป็นผู้นำได้ทุกยุคทุกสมัย ไม่เว้นแม้แต่ในยุค VUCA ที่การตัดสินใจจะมีความยากยิ่งขึ้น เมื่อทุกการตัดสินใจนั้น ขาดข้อมูลรองรับเพียงพอ มีความซับซ้อนของเงื่อนไขต่าง ๆ มากขึ้น ไม่มีสิ่งใดยืนยันถึงผลลัพธ์ของการตัดสินใจได้อย่างสมบูรณ์ และที่สำคัญที่ผู้นำต้องตระหนักถึง คือ ทุก ๆ การตัดสินใจจะมีต้นทุนที่ต้องจ่ายเสมอ
แต่ถึงอย่างไร การตัดสินใจ คือ ส่วนหนึ่งในบทบาทของผู้นำที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ การเป็นผู้นำจึงต้องกล้าที่จะเลือกหนทางที่ดีที่สุดให้แก่ทีม โครงการ และองค์กร
ทำงานเป็นทีม (Collaboration and Teamwork)
หนทางหนึ่งที่จะเอาชนะโลกแห่งความโกลาหลได้ คือ ความคิดสร้างสรรค์จากความหลากหลายทางความคิด เพราะหนึ่งคนคิด ย่อมไม่สู้หลายคนร่วมคิด ดังนั้น ผู้นำจึงควรสร้างบรรยากาศการทำงานร่วมกันให้เกิดขึ้นภายในองค์กร ให้มีการแบ่งปัน แลกเปลี่ยนข้อมูล และประสบการณ์การทำงานระหว่างกันแก่ทุกคน ซึ่งจะเป็นจุดเริ่มต้นชองการสร้างนวัตกรรมและการปรับตัวให้เข้ากับความเป็นจริงที่เปลี่ยนแปลงไปอยู่เสมอให้แก่องค์กร
ลูกค้า คือ คนสำคัญ (Customer focus)
Alok Ohrie, President & Managing Director ของ Dell Technologies India ได้กล่าวในวาระหนึ่งมีใจความสำคัญ คือ “ในสภาพแวดล้อมที่มีความผันผวนในปัจจุบัน องค์กรต่าง ๆ ไม่สามารถจะซ่อนตัวอยู่เบื้องหลัง Brand ของตนได้อีกต่อไป แต่จำเป็นต้องพัฒนกระบวนการ และวิธีทำงานที่ชัดเจน โดยมีเป้าหมายสำคัญ คือ การสร้างความพอใจสูงสุดแก่ลูกค้าอย่างต่อเนื่อง” นั่นเพราะลูกค้า คือ ดัชนีวัดความสำเร็จขององค์กรที่ประสิทธิภาพสูงสุดในทุก ๆ สถานการณ์ แม้จะอยู่ในยุค VUCA ก็ตาม
คุณสมบัติพื้นฐานที่จำเป็นของผู้นำยุค VUCA ทั้ง 6 ด้าน จำเป็นต้องได้รับการพัฒนาทักษะดังกล่าว โดยเริ่มต้นจากการประเมินตนเอง เพื่อค้นหาช่องว่างระหว่างศักยภาพที่มี และสิ่งที่พึงพัฒนาให้มีต่อไปในอนาคต จากนั้นจึงค้นหาหลักสูตรการพัฒนาความเป็นผู้นำในยุค VUCA เพื่อเร่งการพัฒนาทักษะและความสามารถในการเป็นผู้นำของคุณ ให้พร้อมรับความท้าทายต่อไปเมื่อมันเกิดขึ้น
ปรับปรุงจาก : Michelle Bennett. (2021). WHAT IS VUCA LEADERSHIP? 6 WAYS TO SET YOURSELF UP FOR SUCCESS. HTTPS://WWW.NIAGARAINSTITUTE.COM/BLOG/WHAT-IS-VUCA-LEADERSHIP.
สนใจเรียนหลักสูตร Fast Mini MBA for New Manager in the Age of VUCA รุ่น 4
สนใจเรียนหลักสูตร Fast Mini MBA in Marketing for Non Marketer
