ปัจจุบัน (2025) คือ ช่วงเวลาที่เราไม่สามารถปฏิเสธว่าธุรกิจไทยกำลังเผชิญกับแรงกดดันรอบด้าน ทั้งปัจจัยทางเศรษฐกิจที่ชะลอตัวทั้งในระดับโลกและภายในประเทศ ส่งผลต่อเนื่องถึงกำลังซื้อในตลาดที่ลดลง การแข่งขันในตลาดและธุรกิจจึงทวีความดุเดือดรุนแรงขึ้น ในขณะที่ต้นทุนการดำเนินงานเพิ่มสูงขึ้น โดยมีแรงกดดันสำคัญจากความพยายามจัดระเบียบการค้าใหม่ของสหรัฐอเมริกา ภายใต้การบริหารของประธานาธิบดี Donald Trump
แน่นอนว่าเราไม่สามารถที่จะ “รอ” ให้สถานการณ์ดังกล่าวคลี่คลายไปเอง หรือจะพึ่งพาการบริหารและจัดการทางธุรกิจ Style เดิม ๆ ได้อีกต่อไป หากแต่จำเป็นต้องเรียนรู้แนวคิด วิธีการ และเครื่องมือที่เหมาะสมใหม่ ๆ เพื่อนำมาประยุกต์ใช้กับการบริหารธุรกิจให้ก้าวข้ามวิกฤติการณ์ต่าง ๆ ที่กำลังเผชิญอยู่ในครั้งนี้ไปได้ โดยเฉพาะเทคโนโลยี AI (Artificial Intelligence) หรือปัญญาประดิษฐ์ และ Machine Learning (ML) ที่ไม่ได้เป็นเรื่องใกลตัว หรือเป็นเทคโนโลยีระดับสูงสำหรับองค์กรขนาดใหญ่เท่านั้น
แต่ในความเป็นจริง AI และ ML ไม่ใช่แค่ Trend แต่เป็นเครื่องมือสำคัญที่ผู้ประกอบการ และนักบริหารธุรกิจไทยทุก ๆ ธุรกิจ และทุกขนาด จำเป็นต้องรู้ เข้าใจ ใช้ให้เป็น เพราะ AI และ ML คือ “วัคซีน” ป้องกันธุรกิจจากปัจจัยลบรอบด้าน และเป็น “โอกาส” สำหรับสร้างความแตกต่าง ความได้เปรียบทางการตลาดและธุรกิจของเรา
ความหมายของ AI และ ML
เชื่อว่าหลายคนจะเคยได้ยินคำว่า AI และ ML ควบคู่กันทุก ๆ ครั้ง เมื่อมีการกล่าวถึงเทคโนโลยี AI จนหลาย ๆ คน อาจจะเกิดความสับสนในความหมายของสองคำนี้พอสมควร
Fast Mini MBA ขออธิบายความหมายโดยสังเขป คือ
AI (Artificial Intelligence) หรือปัญญาประดิษฐ์ คือ ระบบการรับรู้ เรียนรู้ การคิด การสร้างสรรค์ การแก้ไขปัญหา และการตัดสินใจ ที่สามารถเลียนแบบความสามารถทางสติปัญญาของมนุษย์ หรือจะกล่าวให้เข้าใจได้ว่า AI คือ ความฉลาดเทียม
ML (Machine Learning) คือ วิธีการทำให้เกิด AI ซึ่งในที่นี้จะหมายถึงความสามารถของเทคโนโลยี Computer หรือเครื่องจักรที่สามารถเลียนแบบความสามารถของสมองมนุษย์ โดยไม่จำเป็นต้องป้อนคำสั่งการทำงานทีละขั้นตอน หรือจะกล่าวให้เข้าใจอย่างง่ายว่า ML คือ สมองเทียม
ตัวอย่างเช่น หาก AI คือ การทำให้รถยนต์ขับเคลื่อนได้ด้วยตัวเองอย่างปลอดภัยและถูกวินัยจราจร นั่นหมายความว่า ML คือ ระบบที่มีกระบวนการรับรู้ และการเรียนรู้วิธีการขับขี่รถยนต์ การหยุด และควบคุมพวงมาลัย รวมถึงความเข้าใจที่จะสามารถแยกแยะสิ่งกีดขวาง รถยนต์คันอื่น ๆ และป้ายจราจร เพื่อผลลัพธ์สุดท้าย คือ รถยนต์ที่ขับเคลื่อนได้ด้วยตัวเองอย่างปลอดภัยและถูกวินัยจราจร
ML จึงเป็นส่วนหนึ่งของ AI ในขณะที่ AI จะไม่สามารถขาด ML ได้ โดยที่หัวใจสำคัญของ ML คือ
- ข้อมูล เพราะสมองเทียมด้วยเทคโนโลยี Computer ต้องการข้อมูลจำนวนมาก เพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้ นำไปสู่ความฉลาด (เทียม) ที่มากขึ้นตามไปด้วย
- การเรียนรู้รูปแบบ เพราะเทคโนโลยี Computer จำเป็นต้องมีรูปแบบ (Pattern) ความสัมพันธ์ หรือ Insightในข้อมูลที่ถูกป้อนในกระบวนการเรียนรู้ของระบบหรือเทคโนโลยี Computer
- การนำไปใช้ ในลักษณะของ AIที่สามารถคิด สร้างสรรค์ แก้ไขปัญหา และตัดสินใจแทนสติปัญญาของมนุษย์
AI และ ML วัคซีนสร้างโอกาส สำหรับธุรกิจไทย
ดังได้กล่าวในข้างต้นว่า AI และ ML ไม่ใช่ Trend แต่เป็นเครื่องมือที่ผู้ประกอบการ และนักบริหารธุรกิจไทยทุก ๆ ธุรกิจ และทุกขนาด จำเป็นต้องรู้ เข้าใจ และใช้ให้เป็น เพราะ AI และ ML ในวันนี้ คือ “วัคซีน” ป้องกันธุรกิจจากปัจจัยลบรอบด้าน และเป็น “โอกาส” ในการสร้างความแตกต่าง ความได้เปรียบทางการตลาดและธุรกิจของเรา โดยเราสามารถประยุกต์ AI และ ML ให้เกิดประโยชน์กับการดำเนินธุรกิจ เช่น
- รีดไขมันธุรกิจ หรือการลดต้นทุน และเพิ่มประสิทธิภาพเป็นเท่าตัว โดยเราสามารถประยุกต์ AIและML สำหรับการวิเคราะห์กระบวนการทำงานภายในธุรกิจ ทั้งการพัฒนา ML ให้เป็น AI ขององค์กรที่สามารถคิดหรือทำงานได้แม่นยำและเร็วกว่ามนุษย์
ตัวอย่าง การประยุกต์ AI และ ML ในธุรกิจค้าปลีก คือ การวิเคราะห์ข้อมูลยอดขาย พฤติกรรมลูกค้า และผลกระทบจากปัจจัยต่าง ๆ เพื่อพยากรณ์ความต้องการสินค้าในแต่ละช่วงเวลาและแต่ละสาขาที่แม่นยำ สนับสนุนแผนการสั่งซื้อ และการบริหาร Stock สินค้า ป้องกันปัญหาต้นทุนจม (ลดต้นทุน) หรือการเสียโอกาสทางการตลาดในธุรกิจ (เพิ่มประสิทธิภาพ) เป็นต้น
- เข้าถึง Insight ลูกค้า และรักษาลูกค้าเดิมให้เป็นลูกค้าประจำ โดยเราสามารถนำเทคโนโลยี AIและ ML เป็นเครื่องมือวิเคราะห์ความสนใจและความต้องการของลูกค้าที่แม่นยำ ซึ่งสอดคล้องกับความเป็นไปทางเศรษฐกิจและการตลาดในปัจจุบันที่กำลังซื้อตกต่ำอย่างต่อเนื่อง
ดังนั้น การหาและสร้างลูกค้าใหม่ จึงมีความยากและต้นทุนสูงกว่าการรักษาลูกค้าเดิมให้เป็นลูกค้าประจำอย่างมีนัยสำคัญ ดังที่เราจะเห็นได้จากธุรกิจ e-Commerce ที่ประยุกต์เทคโนโลยี AI และ ML ในการวิเคราะห์ประวัติการเข้าชม การซื้อ หรือแม้แต่การ Click เลือกสินค้าของลูกค้าแต่ละคน เพื่อนำมาวิเคราะห์และสร้างรูปแบบการนำเสนอสินค้าและ Promotion ที่ตรงกับความสนใจและต้องการของลูกค้าเป็นราย ๆ ในลักษณะ Real-time และยังสามารถให้ AI ของระบบติดตามพฤติกรรมลูกค้า เพื่อประเมินโอกาสที่พวกเขาจะเปลี่ยนใจไปใช้บริการของคู่แข่งขัน (Churn Prediction) และนำเสนอข้อเสนอพิเศษที่จะดึงดูดพวกเขาให้สั่งซื้อสินค้า รวมถึง การสร้างความภักดี (Loyalty) ทางการตลาดและธุรกิจต่อไป
- ค้นหาโอกาสใหม่ทางการตลาดและธุรกิจ โดยเราสามารถให้AI และ ML ค้นหาโอกาสทางธุรกิจและการตลาดที่ซ่อนอยู่ในภาวะเศรษฐกิจซบเซาชะลอตัวทั่วโลก ผ่านการประมวลผลข้อมูลแนวโน้มทางการตลาด จากการแสดงความรู้สึก (Like & Share) และความคิดเห็นของกลุ่มลูกค้าใน Social Media หรือแม้แต่ข้อมูลจากคู่แข่งขันทางธุรกิจ ที่เราอาจจะพบโอกาสใหม่จากช่องว่างหรือความต้องการของตลาดที่ยังไม่ได้รับการตอบสนองอย่างเต็มที่
ยกตัวอย่างธุรกิจร้านอาหาร อาจจะนำ AI และ ML มาช่วยวิเคราะห์ Trend หรือแนวโน้มอาหารที่ลูกค้ากำลังสนใจหรือต้องการ จาก Feedback ใน Social Media ของพวกเขา ซึ่งทางร้านอาจจะนำมาพัฒนารายการอาหารใหม่หรือบริการเสริมที่ตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้าเฉพาะกลุ่ม เพื่อเพิ่มโอกาสสร้างรายได้เพิ่มในตลาดเดิม หรือแม้แต่การขยายฐานไปสู่ลูกค้ากลุ่มใหม่ได้ เป็นต้น
- เพิ่มประสิทธิภาพการตัดสินใจให้รวดเร็ว แม่นยำ เชื่อถือได้ โดยเฉพาะในสถานการณ์ที่ปัจจัยรอบด้านทางสังคม เศรษฐกิจ และธุรกิจมีความไม่แน่นอนสูง การตัดสินใจที่ผิดพลาดเพียงครั้งเดียวอาจจะส่งผลกระทบที่รุนแรงต่อธุรกิจของเราได้ ซึ่ง AI และ ML สามารถเติมเต็มองค์ประกอบการตัดสินใจให้กับเราได้ ด้วยการใช้เป็นเครื่องมือประมวลผลข้อมูลและนำเสนอ Insightสำคัญ ให้เรารู้ เข้าใจอย่างรอบด้าน รวมถึง การสร้างแนวทางตัดสินใจ ให้เราใช้ประกอบการตัดสินใจที่เหมาะสมและแม่นยำยิ่งขึ้น เช่น การให้ AI วิเคราะห์ผลตอบรับของ Campaignโฆษณาในสื่อ Digital เพื่อปรับปรุงเนื้อหา (Content) หรืองบประมาณการโฆษณาตามประสิทธิภาพและประสิทธิผลที่เกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็ว เป็นต้น
การเข้าใจพื้นฐานของ AI และ ML ในวันนี้ ได้กลายมาเป็นความจำเป็นสำหรับผู้ประกอบการ และผู้บริหารธุรกิจไทย แต่สิ่งสำคัญกว่า คือ การพิจารณาศักยภาพในการนำ AI และ ML มาประยุกต์ใช้บนบริบทและความท้าทายเฉพาะของธุรกิจเรา เพราะเครื่องมือทั้งสองนี้ จะเป็นวัคซีนเพิ่มภูมิคุ้มกันธุรกิจจากความไม่แน่นอนของปัจจัยต่าง ๆ ทางเศรษฐกิจและธุรกิจยุค VUCA ทั้งยังเป็นเครื่องมือสร้างโอกาสใหม่ เพื่อการเติบโตทางธุรกิจที่ยั่งยืนต่อไป
การติดอาวุธทางการบริหารและจัดการธุรกิจ ด้วย AI และ ML มีหลากหลายวิธีการ แต่แนวทางหนึ่งที่เหมาะสมอย่างยิ่ง เพราะเปรียบได้กับทางลัดที่จะช่วยให้คุณเข้าใจแก่นสำคัญและแนวทางการประยุกต์ใช้เทคโนโลยี AI และ ML ได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ คือ หลักสูตร Mini MBA ต่าง ๆ เช่น Fast Mini MBA : Marketing for Non-Marketers in the Age of AI หรือหลักสูตรการตลาด สำหรับผู้ที่ไม่ใช่นักการตลาดในยุค AI … Click เลย
